Gebze’de çöken 7 katlı bina, kolonlardaki dikey iflas ve sığ temelden kaynaklanan sorunlar nedeniyle
yıkıldı.

Antalya Belek Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hasan Özcan, yapı güvenliğinde ihmallerin her
zaman ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguladı.

Kocaeli’nin Gebze ilçesinde 7 katlı bir bina çöktü, Türkiye bir kez daha yapı güvenliği sorunu ile
karşılaştı..

Antalya Belek Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hasan Özcan, facianın kolonlardaki dikey iflas ve temel
kusurları nedeniyle meydana geldiğini açıkladı.
Kolonlarda dikey iflas felaketin somut kanıtı
Hasan Özcan, çöküşün iki kritik zaafiyet zincirinden kaynaklandığını belirtti: binanın taşıyıcı sisteminde
dikey iflas ve temel/zemin kusurlarının dış etkilere karşı savunmasız bırakması. Özcan, “Zemin kat
kolonlarının dış kaplamasındaki dikey hizasızlık ve yerinden ayrılma, kolonun artık dikey yükü
taşıyamadığını gösterir. Kolon kısalmaya başladığında beton yatay doğrultuda genleşir ve kaplamaları
dışa iter. Bu, yapının aniden çökmesine yol açan en kritik sinyaldir” dedi.
Özcan, kolonlardaki dikey kısalma ve yatay genleşmenin, binanın taşıyıcı kapasitesinin sonuna
geldiğini açıkça gösterdiğini vurguladı. “Böylesi bir durumda acil tahliye ve mühürleme dışında başka
seçenek yoktur” diye ekledi.

Temel ve zemin kusurları dış etkilerle birleşti
Özcan, kolonlardaki dikey iflasın temel sorunlarla birleştiğini ifade etti. Bina, iddialara göre yeterince
derin olmayan bir temele sahipti. Bu durum, diferansiyel oturmalara ve çevresel titreşimlere karşı
dayanıklılığı düşürüyor.

Ayrıca, binaya yakın mesafede süren metro inşaatının çöküşü tetikleyici olabileceğini söyledi. “Metro
kazıları ve tünel açma sırasında zeminde oluşan boşluklar, sığ temelin bulunduğu bölgelerde noktasal
oturmalara yol açmış olabilir. Kolonlar, bu ani ve düzensiz oturmalar nedeniyle ek eğilme ve kayma
zorlamalarına maruz kalmıştır” dedi.

Yapı güvenliğinde taviz verilmemesi gereken üç temel unsur
Hasan Özcan, Türkiye’de yapı güvenliğinin üç temel direğe dayanması gerektiğini belirtti:
 Doğru temel derinliği: Temelin sığ olması, dış etkenlerin neden olduğu zemin hareketlerini
kontrol etmeyi imkânsız kılar. Temel ne kadar derinse yapı o kadar dirençlidir.

 Statik hesaba sadakat: Kolon, kiriş ve etriyeler hesaplanan yükleri taşımak üzere
tasarlanmıştır. Hesaplardan sapmak, yapının güvenliğini tehlikeye atar.

 Kaçak kata sıfır tolerans: Ruhsatsız kat eklemeleri, taşıyıcı sistemi zorlayan ek yük oluşturur.
Özcan’a göre, Gebze’deki kolon kısalmaları büyük olasılıkla kaçak katların neden olduğu ek
yükten kaynaklanmıştır.

Uzman uyarısı: en ufak sinyal bile ihmal edilmemeli

Özcan, yapı güvenliğinin ihmal edilmesinin yeni facialara yol açabileceğini vurguladı. “Kaplamadaki
hizasızlık gibi en ufak sinyal bile, doğru statik hesap, yeterli temel derinliği ve kaçaksız yapı politikası
ile ele alındığında felaket zincirleri kırılabilir. Bu üç unsurdan taviz verilmesi doğrudan can güvenliğine
ihanet demektir” dedi.