Ünlü ney ustası ve şair Neyzen Tevfik 62. ölüm yıl dönümünde Kartal Belediyesi tarafından Hasan Ali Yücel Kültür Merkezi’nde düzenlenen geceyle anıldı.

Kartal Mezarlığı’nda düzenlenen anma töreninin ardından akşam Hasan Ali Yücel Kültür Merkezi’nde Neyzen Tevfik için bir saygı ve anma gecesi düzenlendi.

Anma gecesine Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz, Kartal Belediye Başkan Yardımcıları Av. Hüsnü Yeşilyurt ve Gülcemal Fidan, Kartal CHP Gençlik Kolları Başkanı Cem Armutlu, Kartal Belediyesi Birim Müdürleri, Kartal Belediyesi Başkan Danışmanları, Kartansaş Genel Müdürü Düzgün Çapar, Karyapsan Genel Müdürü Nizamettin Zorgül, Samsunlular Derneği Federasyon Başkanı Av. Dilek Kiraz, Kartal Atatürkçü Düşünce Derneği Başkanı Gürsel Öğüt ve Kartallı Neyzen Tevfik severler katıldı.

Anma gecesinde şair Yılmaz Özdemir, Neyzen Tevfik’in şiirlerini seslendirdi, hayatından bahsetti. Özdemir’in şiir dinletisinin ardından Bahtiyar Çakmak ve Mehmet Kemiksiz, Neyzen Tevfik’in hicivlerinden oluşmuş beste repertuarlarıyla dinleyenlerine duygulu anlar yaşattılar. İlahileriyle salondakileri mest eden sanatçılara Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz tarafından gecenin anısına plaket takdim edildi. Sanatçılar, Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz e, Neyzen Tevfik’e vermiş olduğu değerden dolayı teşekkür ettiler.

Başkan Altınok Öz “Neyzen’i Seviyoruz”

Anma gecesinde konuşan Kartal Belediye Başkanı Op. Dr. Altınok Öz, “Neyzen Tevfik şair, hiciv ustasıdır.  Mısır’da Hidiv’e burada da padişaha rahatlıkla hiciv yazabilecek yüreklilikte bir kişi. Bu zamanda Neyzen Tevfik gibi dik durabilen yürekli insanları bulmak zordur. Neyzen Tevfik’in ağabeyi Kartal’ın sınırları içerisinde olan Pendik’teki Veteriner Enstitüsü’nün müdürüydü. Neyzen Tevfik, ağabeyi nedeniyle sık sık Kartal’a geliyordu. Ağabeyi burada görevli olduğu için mezarı da Kartal’dadır. Biz bu durumu nedeniyle Neyzen Tevfik’e sahip çıktık. Neyzen’i hiçbir belediye, yönetim ve ilçe sahiplenemedi. Bize Neyzen Tevfik’e sahiplenme fırsatı verdikleri için onlara teşekkür ediyoruz. Bizim ülkemizde bir zamanlar Nazım Hikmet’e komünist dediler, şair yanından bahsetmediler, sürgüne gönderdiler. Neyzen’e sarhoş dediler, hicivlerinden, neyinden bahsetmediler. Güzel olan şeyleri görmüyoruz. Neyzen’e laf söylemek değil onu anlamak gerek. Biz 6 yıldan beri Kartal Belediyesi olarak Neyzen Tevfik Kolaylı’yı anıyoruz. Bu sene Neyzen’in hemşerileri de aramızda. Kartal Belediyesi olarak biz her yıl anma törenimizi düzenliyoruz. Neyzen Tevfik Kolaylı’yı seviyoruz” dedi.

Neyzen Tevfik Kolaylı Kimdir?

Haksızlık karşısında dik duran ve korkmadan düşündüklerini söyleyen Neyzen Tevfik Kolaylı, çok iyi eğitimli bir aileden geliyor. Dedesi çok iyi bir hafızdır.  24 Mart 1879’da Bodrum’da doğan Neyzen Tevfik’in asıl adı Tevfik Kolaylı’dır. Babasının memleketi Bafra’nın Kolay nahiyesi olduğu için soyadı kanunuyla “Kolaylı” soyadını almıştır. Babası Rüştiye Mektebi muallimi Hasan Fehmi Bey, Annesi Emine Hanım’dır. Kendine özgü yergileri ve yaşam biçimiyle adını duyuran Neyzen Tevfik, babasının görevli bulunduğu Urla kasabasında, usta bir neyzen olan Berber Kazım’la tanıştı ve ondan ney dersleri aldı. Aynı günlerde de ilk sar’a nöbetini geçirdi. Bu arada okulu bırakan Neyzen Tevfik’i babası yatılı olarak “İzmir İdadisi”ne yazdırdı. Ancak sar’a nöbetlerinin yeniden başlaması üzerine eğitimini bir süre erteledi. Ney’e duyduğu derin sevgiyle İzmir Mevlevihanesi’ne girdi. Burada Tokadizade Şekip, Tevfik Nevzat, Ruhi Baba ve Şair Eşref gibi pek çok ünlü isimle ile tanıştı ve onlardan Türkçenin yanı sıra Arapça ve Farsça dersleri aldı. Şair Eşref, yalnızca dostu ve hocası olarak kalmayarak ona hicvin kapılarını da açtı.

1898 yılında, babası medrese öğrenimi için Neyzen’i İstanbul’a gönderdi ve Fethiye Medresesi’ne yerleştirdi. Ama Neyzen Tevfik, zamanını daha çok Galata ve Yenikapı Mevlevihanelerinde geçirdi. Bu arada Mehmet Akif Ersoy’la tanıştı ve Mehmet Akif, dönemin seçkin müzisyen ve edebiyatçıları ile tanışmasını sağladı. 1901 yılında, medrese giyimi olan cüppe ve şalvar yerine Akif’in verdiği setre pantolonu giymesi, akşamları medrese dışında kalması ileri-geri konuşmalara yol açınca, Fethiye Medresesi’nden ayrıldı. Önce Fatih’teki Şekerci Hanı’na, sonra da Çukurçeşme’deki Ali Bey Hanı’na yerleşti. Bu arada babasını tanıyan ve daha sonra Şeyhülislam da olan Musa Kazım Efendi onu kendi derslerine kabul etti. Onun sayesinde Neyzen Tevfik, Ahmet Mithat Efendi, Muallim Naci, Şair Şeyh Vasfi gibi edebiyatçılarla tanıştı. Mehmet Akif’le dostluğu süren Neyzen, Mehmet Akif’e ney öğretti; Mehmet Akif de Neyzen’e Arapça, Farsça ve Fransızca öğretti.

Bir gün gözaltına alınan Neyzen, sıkıntı dolu bir sorgulamadan geçirildi. Bu arada, daha önce tam otuz beş kez jurnal edilmiş olduğunu öğrendi. On beş gün sonra da serbest bırakıldı. Sütlüce Bektaşi Tekkesi’ne devam ederek Şeyh Mümin Baba’dan nasip aldı. Siyasi baskının artmasından sonra  yurt dışına gitmeye karar verdi ve 1902 yılında Mısır’a gitti. Bir süre sonra Mısır’dan geldi.

Neyzen Tevfik 1910 yılında “sarıklı bir zâtın kızı olan Cemile hanımla”,  kardeşinin ve babasının karşı çıkmasına karşın, annesinin ısrarı ile evlendirilir.  Leman adında bir kızı olur. Ancak evliliği uzun sürmez. 1926 yılında Atatürk’le tanışan Neyzen Tevfik, 1927 yılında sa’ra nöbetleri ve alkol yüzünden artık sık sık gideceği Toptaşı Tımarhanesi ve Zeynep Kamil Hastanesi’nde tedavi görmeye başladı. 1928 yılında, eski dostu Mehmet Akif’i görmek için tekrar Mısır’a gitti ve 1 yıla yakın bir süre yanında kaldı. 1940’lı yıllarda doktoru olduğu kadar dostları da olan Mazhar Osman ve Rahmi Duman’ın aracılığı ve Valiliğin oluru ile Bakırköy Akıl Hastanesi’nin 21 no’lu koğuşu ona ayrıldı. İstediği zaman gelir, yatar, dinlenir ve çıkar giderdi.

Neyzen Tevfik’in yaptığı; ne hayatı, ne dünyayı, ne de kendisini “hiç” kavramıyla ifade etmek değildi. O, karşıtlıkların birbirini var ettiği algılayışımızda, var oluş derinliğinin sarhoşluğu içinde arayışını sürdürürken “Hiç” olanı fark etmişti. Para-pul, mal-mülk, şan-şöhret, elinin tersiyle ittiği şeylerdendi. Adaletsizliğe, çıkarcılığa, kör inançlara, baskıya, otoriteye, din istismarına sert ve etkili bir üslupla hicivlerinde ve hayatında baş kaldırdı. Çok dilli de bir insan olan Neyzen Tevfik, hayata farklı açılardan bakmayı bilen biriydi.